കർണാടകയിലെ ബേലൂർ, ഹലേബിഡ്, സോമനാഥപൂർ എന്നീ മൂന്ന് ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സ്ഥലങ്ങളായി അംഗീകരിച്ചു. സൗദി അറേബ്യയിലെ റിയാദിൽ ഇപ്പോൾ നടക്കുന്ന ലോക പൈതൃക സമിതിയുടെ 45-ാമത് സെഷനിലാണ് പ്രഖ്യാപനം.
സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികൾക്കും അതിമനോഹരമായ വാസ്തുവിദ്യയ്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ് ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ. ലോകത്തിലെ ഹിന്ദു ക്ഷേത്ര വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണമായി അവ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ആധുനിക കർണാടക സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗം ഭരിച്ചിരുന്ന ഹൊയ്സാല സാമ്രാജ്യമാണ് പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ ക്ഷേത്രങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചത്.
ബേലൂരിലെ ചെന്നകേശവ ക്ഷേത്രം മൂന്ന് ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും വലുതും മനോഹരവുമാണ്. ഇത് ഹിന്ദു ദൈവമായ വിഷ്ണുവിന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഹലേബിഡിലെ ഹൊയ്സാലേശ്വര ക്ഷേത്രം ഹിന്ദു ദൈവമായ ശിവന് സമർപ്പിക്കപ്പെട്ടതാണ്. സോമനാഥപൂരിലെ കേശവ ക്ഷേത്രവും ഹിന്ദു ദൈവമായ വിഷ്ണുവിന് സമർപ്പിക്കപ്പെട്ടതാണ്.
ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ അവയുടെ തനതായ വാസ്തുവിദ്യാ ശൈലിക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്. ക്ഷേത്രങ്ങൾ നക്ഷത്രാകൃതിയിലുള്ള പ്ലാനിലാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്, ദേവന്മാരുടെയും ദേവതകളുടെയും മൃഗങ്ങളുടെയും പുഷ്പ രൂപങ്ങളുടെയും സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികളാൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന സോപ്പ്സ്റ്റോൺ ശിൽപങ്ങൾക്കും ക്ഷേത്രങ്ങൾ പേരുകേട്ടതാണ്.
ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങളെ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക കേന്ദ്രങ്ങളായി അംഗീകരിച്ചത് ഇന്ത്യയുടെ വലിയ നേട്ടമാണ്. രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിന്റെയും ഹൊയ്സാല കരകൗശല വിദഗ്ധരുടെ വൈദഗ്ധ്യത്തിന്റെയും അംഗീകാരമാണിത്.
ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ പ്രത്യേകത
ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ പല തരത്തിൽ സവിശേഷമാണ്. ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ചില പ്രത്യേകതകൾ ഇവയാണ്:
നക്ഷത്രാകൃതിയിലുള്ള പ്ലാൻ: ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ നക്ഷത്രാകൃതിയിലുള്ള പ്ലാനിലാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഇത് ക്ഷേത്രങ്ങൾക്ക് സവിശേഷമായ രൂപം നൽകുന്നു.
സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികൾ: ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികളാൽ അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു, ഹിന്ദു പുരാണങ്ങൾ, ദൈനംദിന ജീവിതം, പ്രകൃതി എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള രംഗങ്ങൾ ശില്പങ്ങളിൽ കാണാം
സോപ്പ്സ്റ്റോൺ ശിൽപങ്ങൾ: ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ സോപ്പ്സ്റ്റോൺ ശിൽപങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്. സോപ്പ്സ്റ്റോൺ മൃദുവായതും എളുപ്പത്തിൽ കൊത്തിയെടുക്കാവുന്നതുമായ ഒരു കല്ലാണ്, ഇത് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വിശിഷ്ടമായ ചില ശിൽപങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കാൻ ഹൊയ്സാല കരകൗശല വിദഗ്ധരെ അനുവദിച്ചു.
പ്രകാശത്തിന്റെ ഉപയോഗം: ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ പ്രകൃതിദത്തമായ വെളിച്ചം ഉപയോഗപ്പെടുത്താൻ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ളതാണ്. ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ധാരാളം ജാലകങ്ങളും തുറന്ന സ്ഥലങ്ങളും ഉണ്ട്, അത് അകത്തളങ്ങളിലേക്ക് വെളിച്ചം ഒഴുകാൻ അനുവദിക്കുന്നു.
ഹൊയ്സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഹൊയ്സാല കലാകാരന്മാരുടെ വൈദഗ്ധ്യത്തിന്റെയും കരകൗശലത്തിന്റെയും തെളിവാണ്. ഇന്ത്യൻ സംസ്കാരത്തിലും വാസ്തുവിദ്യയിലും താൽപ്പര്യമുള്ള ഏതൊരാളും തീർച്ചയായും സന്ദർശിക്കേണ്ട ഒന്നാണ് ക്ഷേത്രങ്ങൾ.
