സത്യജിത് റേയുടെ ക്ലാസിക് ചിത്രമായ പഥേർ പാഞ്ചാലിയിലെ (1955) ദുർഗ്ഗയെ അവതരിപ്പിച്ചതിന് പ്രശസ്തയായ ഉമാ ദാസ് ഗുപ്ത, 2024 നവംബർ 18-ന് 84-ആം വയസ്സിൽ അന്തരിച്ചു. വെറും 14 വയസ്സുള്ള അവളുടെ പ്രകടനം ഇന്ത്യൻ സിനിമയിൽ മായാത്ത മുദ്ര പതിപ്പിച്ചു.  ദാസ് ഗുപ്ത, ദുർഗയുടെ കുസൃതി നിറഞ്ഞ കുട്ടിക്കാലത്തിന് ജീവൻ നൽകി, അത് നിഷ്കളങ്കതയുടെയും പ്രതിരോധശേഷിയുടെയും പ്രതീകമായി മാറി.  ബിഭൂതിഭൂഷൺ ബന്ദ്യോപാധ്യായയുടെ നോവലിൽ നിന്ന് രൂപകല്പന ചെയ്ത ഈ ചിത്രം ആഗോള സിനിമാ പൈതൃകത്തിൻ്റെ ആണിക്കല്ലായി നിലകൊള്ളുന്നു.

  പഥേർ പാഞ്ചാലിയുടെ കേന്ദ്രമായ അപുവിൻ്റെയും ദുർഗയുടെയും ജീവിതം ഗ്രാമീണ ബംഗാളിലെ കുട്ടിക്കാലത്തെ നിഷ്കളങ്കതയെയും പോരാട്ടങ്ങളെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.സഹോദരങ്ങൾ മാതാപിതാക്കളോടൊപ്പം ദാരിദ്ര്യം നിറഞ്ഞ ഒരു ഗ്രാമത്തിൽ താമസിക്കുന്നു, അവരുടെ കഠിനമായ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങൾക്കിടയിലും സന്തോഷത്തിൻ്റെയും ജിജ്ഞാസയുടെയും  നിമിഷങ്ങളിലൂടെ ലോകത്തെ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നു.

 മൂത്ത സഹോദരിയായ ദുർഗ വികൃതിയും അപുവിന്റെ സംരക്ഷകയുമാണ്, പലപ്പോഴും വയലുകളിലും കാടുകളിലൂടെയും സാഹസികതയിലേക്ക് അപുവിനെ നയിക്കുന്നു. അങ്ങനെ കളിച്ചുല്ലസിച്ച് നടക്കുമ്പോൾ വിദൂരത്ത് ട്രെയിൻ കടന്നു പോകുന്ന കാഴ്ച അവരുടെ ബാല്യകാലത്തിന്റെ ഒരു ആഹ്ലാദ നിമിഷങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു.എന്നിരുന്നാലും, അവരുടെ ജീവിതം വെല്ലുവിളികൾ നിറഞ്ഞതാണ് ,ദാരിദ്ര്യത്തിൻ്റെ ദൈനംദിന പോരാട്ടങ്ങൾ അതിൻറെ ഭാഗമായിരുന്നു.

 അവരുടെ കഥയിലെ വഴിത്തിരിവ്, മതിയായ പരിചരണം നൽകാനുള്ള കുടുംബത്തിൻ്റെ കഴിവില്ലായ്മ മൂലം ഉണ്ടാകുന്ന ദുർഗയുടെ അകാല മരണത്തോടെയാണ്.  അവളുടെ മരണം അപുവിനുള്ള വിനാശകരമായ ആഘാതമാണ്, അവൻ്റെ അശ്രദ്ധമായ ബാല്യത്തിൻ്റെ അവസാനവും പക്വതയിലേക്കുള്ള യാത്രയുടെ തുടക്കവും അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു.  ജീവിതത്തിൻ്റെ ക്ഷണികതയും മനുഷ്യാത്മാവിൻ്റെ ചെറുത്തുനിൽപ്പും ഒപ്പിയെടുക്കുന്ന ഈ വേദനാജനകമായ സംഭവം പ്രേക്ഷകരിൽ മായാത്ത മുദ്ര പതിപ്പിക്കുന്നു.

 ഒരു സ്കൂൾ ചടങ്ങിനിടയാണ് സത്യജിത് റേ ഉമാ ദാസ് ഗുപ്തയെ കണ്ടെത്തുന്നത്, അവളുടെ സ്വാഭാവിക കഴിവുകൾ ദുർഗയുടെ വേഷത്തിന് ആധികാരികതയും ആഴവും കൊണ്ടുവന്നു.  പഥേർ പാഞ്ചാലിയിലെ ദുർഗ്ഗ എന്ന കഥാപാത്രത്തിന് ശേഷം, ഉമാ ദാസ് ഗുപ്ത സിനിമാ മേഖലയിൽ നിന്ന് മാറിനിൽക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. വെറും 14-ാം വയസ്സിൽ അവളുടെ അഭിനയത്തിന് ലഭിച്ച അംഗീകാരം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, അവൾ തൻ്റെ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് മുൻഗണന നൽകി, പിന്നീട് അധ്യാപികയായി.  അഭിനയത്തിൽ നിന്ന് പിന്മാറാനുള്ള അവളുടെ തീരുമാനത്തെ സ്വാധീനിച്ചത് സിനിമാ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള കുടുംബത്തിൻ്റെ കരുതലും അക്കാലത്തെ വ്യവസായത്തിൻ്റെ വെല്ലുവിളികളുമാണ്.  പരിമിതമായ ഫിലിമോഗ്രാഫി ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും  ദുർഗയുടെ അവിസ്മരണീയമായ ചിത്രീകരണത്തിലൂടെ ഉമാദാസ് ഗുപ്ത പ്രേക്ഷകരുടെ മനസ്സിൽ എന്നും ജീവിക്കുന്നു

.