ലേ — കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശത്തിന് സംസ്ഥാന പദവിയും ഭരണഘടനാ സംരക്ഷണവും ആവശ്യപ്പെട്ടുള്ള അക്രമാസക്തമായ പ്രതിഷേധങ്ങളെ തുടർന്ന് വെള്ളിയാഴ്ച ലേയിൽ പ്രമുഖ ലഡാഖി വിദ്യാഭ്യാസ വിദഗ്ദ്ധയും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തകയുമായ സോനം വാങ്ചുക് അറസ്റ്റിലായി.

ലേയിൽ സംഘർഷങ്ങൾ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട് നാല് പേർ മരിക്കുകയും ഡസൻ കണക്കിന് പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തതിന് രണ്ട് ദിവസത്തിന് ശേഷമാണ് വാങ്ചുകിന്റെ അറസ്റ്റ്. “പ്രകോപനപരമായ പ്രസ്താവനകൾ” വഴി അശാന്തി വളർത്തിയതായി ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയം (എംഎച്ച്എ) ആരോപിച്ചു. അക്രമത്തിന് പ്രേരിപ്പിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കുറ്റങ്ങൾ ചുമത്തി അദ്ദേഹത്തെ കസ്റ്റഡിയിലെടുത്തു.

ഒരു ദിവസം മുമ്പ്, സെപ്റ്റംബർ 25 ന്, സാമ്പത്തിക ക്രമക്കേടുകൾ ആരോപിച്ച് വാങ്ചുകിന്റെ  സംഘടനയായ സ്റ്റുഡന്റ്സ് എജ്യുക്കേഷണൽ ആൻഡ് കൾച്ചറൽ മൂവ്‌മെന്റ് ഓഫ് ലഡാക്കിന്റെ (എസ്ഇസിഎംഒഎൽ) വിദേശ സംഭാവന (നിയന്ത്രണ) നിയമ (എഫ്‌സിആർഎ) ലൈസൻസ് എംഎച്ച്എ റദ്ദാക്കി.

ലഡാക്കിനെ ഭരണഘടനയുടെ ആറാം ഷെഡ്യൂളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തണമെന്നും പൂർണ്ണ സംസ്ഥാന പദവി നൽകണമെന്നും ആവശ്യപ്പെട്ടാണ് വാങ്ചുകും നിരവധി സിവിൽ സൊസൈറ്റി ഗ്രൂപ്പുകളും പ്രതിഷേധവുമായി രംഗത്തെത്തിയത്. ദുർബലമായ ഹിമാലയൻ പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും തദ്ദേശീയ ഗോത്ര അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും അത്തരം സംരക്ഷണങ്ങൾ അനിവാര്യമാണെന്ന് പ്രവർത്തകർ വാദിക്കുന്നു.

ഈ ആവശ്യങ്ങൾ ഉന്നയിച്ച് സെപ്റ്റംബർ 10 മുതൽ നിരാഹാര സമരം നടത്തിയിരുന്ന വാങ്ചുക്, സെപ്റ്റംബർ 24 ന് അക്രമം രൂക്ഷമായതിനെത്തുടർന്ന് തന്റെ പ്രതിഷേധം അവസാനിപ്പിച്ചു. അന്ന്, ജനക്കൂട്ടം പ്രാദേശിക ബിജെപി ഓഫീസും പോലീസ് വാഹനങ്ങളും മറ്റ് സ്വത്തുക്കളും കത്തിച്ചു.

അറസ്റ്റിന് മുമ്പ്, വാങ്ചുക് സർക്കാരിന്റെ ആരോപണങ്ങളെ “ബലിയാട് തന്ത്രം” എന്ന് തള്ളിക്കളഞ്ഞു, അദ്ദേഹത്തെ കസ്റ്റഡിയിലെടുക്കുന്നത് മേഖലയിൽ സംഘർഷം വർദ്ധിപ്പിക്കുമെന്ന് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.

ലഡാക്കി പ്രതിനിധികളുമായി ചർച്ചയിൽ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് സർക്കാർ വാദിച്ചു, പക്ഷേ ചില നേതാക്കൾ ഈ പ്രക്രിയയെ ദുർബലപ്പെടുത്തുന്നുവെന്ന് ആരോപിച്ചു.

ലേയിൽ സ്ഥിതി ഇപ്പോഴും പിരിമുറുക്കത്തിലാണ്, കൂടുതൽ സുരക്ഷാ സേനയെ വിന്യസിക്കുകയും കർഫ്യൂ പോലുള്ള നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു.