ശാസ്ത്ര പര്യവേക്ഷണ മേഖലയിൽ, വ്യാഴത്തിന്റെ നിഗൂഢമായ മഞ്ഞുമൂടിയ ഉപഗ്രഹമായ കാലിസ്റ്റോ, ഗവേഷകരുടെയും സയൻസ് ഫിക്ഷൻ പ്രേമികളുടെയും ഭാവനകളെ വളരെയധികം ആകർഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. കാലിസ്റ്റോ യഥാർത്ഥ  ഗ്രഹ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് അഗാധമായ ഒരു നിഗൂഢതയായി തുടരുന്നു.വ്യാഴത്തിൻ്റെ മറ്റു ഉപഗ്രങ്ങൾക്കൊപ്പം കാലിസ്റ്റോയെ കുറിച്ച് കാര്യമായി പഠിച്ചിട്ടില്ല.

 ദി ജേണൽ ഓഫ് ജിയോഫിസിക്കൽ റിസർച്ചിൽ അടുത്തിടെ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഒരു ഗവേഷണ പ്രബന്ധം കാലിസ്റ്റോയെ കുറിച്ച് കൂടുതൽ കണ്ടെത്തലുകൾ വെളിപെടുത്തി.    അതിൻ്റെ അന്തരീക്ഷത്തിൽ  മുമ്പ് കണക്കാക്കിയതിനേക്കാൾ കൂടുതൽ തന്മാത്രാ ഓക്സിജൻ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നുവെന്ന് പഠനം കണ്ടെത്തി.

 തുടക്കത്തിൽ, വ്യാഴത്തിന്റെ കാന്തികക്ഷേത്രം കാലിസ്റ്റോയുടെ മഞ്ഞുമൂടിയ പ്രതലവുമായി ഇടപഴകുന്നതാണ് അന്തരീക്ഷത്തിലെ തന്മാത്രാ ഓക്സിജന്റെ സാന്നിധ്യത്തിന് കാരണമെന്ന് ശാസ്ത്രജ്ഞർ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു. ഈ പുതിയ പഠനം കണ്ടെത്തിയ ഓക്സിജന്റെ അളവും പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന അളവുകളും തമ്മിലുള്ള അസമത്വം എടുത്തുകാണിച്ചുകൊണ്ട് ഈ അനുമാനത്തെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു.  ഈ പൊരുത്തക്കേട് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് കാലിസ്റ്റോ ഏതെങ്കിലും ബദൽ പ്രക്രിയയിലൂടെ തന്മാത്രാ ഓക്സിജൻ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നു എന്നാണ്.

 ഈ നിഗൂഢമായ ഓക്സിജൻ ഉൽപ്പാദനത്തിനു പിന്നിലെ സംവിധാനം കാലിസ്റ്റോയുടെ ഘടനയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  കാലിസ്റ്റോ പോലുള്ള ഉപഗ്രഹങ്ങളിൽ പ്രാഥമികമായി ഐസ് അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, പ്രധാനമായും H2O അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.  ബഹിരാകാശത്ത് നിന്നുള്ള ചാർജ്ജ് കണങ്ങളാൽ സ്വാധീനിക്കുമ്പോൾ, ഈ തന്മാത്രകൾ ഒരു പരിവർത്തനത്തിന് വിധേയമാകുന്നു, അത് വേർപെടുകയും പിന്നീട് വീണ്ടും സംയോജിച്ച് H2, O2, ചിലപ്പോൾ H2O2 എന്നിവയുൾപ്പെടെ പുതിയ തന്മാത്രകൾ രൂപപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു,ബെർക്ക്‌ലിയിലെ കാലിഫോർണിയ സർവകലാശാലയിലെ പ്ലാനറ്ററി സയൻസിൽ പോസ്റ്റ്‌ഡോക്ടറൽ പണ്ഡിതനും പഠനത്തിന്റെ മുഖ്യ രചയിതാവുമായ ഷെയ്ൻ കാർബെറി മോഗൻ പറയുന്നു

വിപുലമായ  മനുഷ്യ പര്യവേക്ഷണത്തിന്  വെല്ലുവിളികൾ കാലിസ്റ്റോ ഉയർത്തുന്നു.  അതിശൈത്യമാണ് ഇതിന് കാരണം, കാലി സ്റ്റോയ്ക്ക് അന്തർലീനമായ കാന്തികമണ്ഡലം ഇല്ല, സജീവമായ ക്രയോവോൾകാനിസത്തിന്റെ തെളിവുകളൊന്നും കാണിക്കുന്നില്ല.  എന്നിരുന്നാലും, അത് വിലപ്പെട്ട ഒരു വിഭവം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു: വെള്ളം.  കാലിസ്റ്റോയ്ക്ക് H2O ഉണ്ടെങ്കിലും, ബാഹ്യ സൗരയൂഥത്തിൽ പ്രബലമായ തണുത്ത താപനില അതിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ഐസ് രൂപത്തിലാക്കുന്നു, അതിന്റെ ഉപരിതലത്തിൽ നിന്ന് ഇടയ്ക്കിടെ ജലബാഷ്പം ഉദ്‌വമനം ചെയ്യുന്നു.

 കാലിസ്റ്റോയുടെ ഉപരിതലം  താരതമ്യേന തണുപ്പുള്ളതും  ഐസ് ഉള്ള പ്രദേശങ്ങളായും മറ്റുള്ളവ താരതമ്യേന ചൂടുള്ളതോ ഇരുണ്ടതോ അല്ലാത്തതോ  ആയ വസ്തുക്കളുള്ള പ്രദേശങ്ങളായിരിക്കുമെന്ന് ഗവേഷണ പ്രബന്ധം അനുമാനിക്കുന്നു.  നാസയുടെ ഗലീലിയോ ബഹിരാകാശ പേടകത്തിൽ നിന്നുള്ള സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് കാലിസ്റ്റോയുടെ ഇന്റീരിയർ ഐസും പാറയും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസമില്ലാത്ത മിശ്രിതമാണ്, കാമ്പും ആവരണവും പോലുള്ള വ്യത്യസ്ത പാളികളില്ല.

 1970 കളുടെ അവസാനത്തിൽ നാസയുടെ വോയേജർ ബഹിരാകാശ പേടകത്തിന്റെ പറക്കലിനിടെ ശേഖരിച്ച പരിമിതമായ ഡാറ്റയാണ് ഗ്രഹ ഗവേഷണത്തിലെ കാലിസ്റ്റോയുടെ ആപേക്ഷിക അവ്യക്തതയ്ക്ക് കാരണം.കൂടാതെ വ്യാഴത്തിൻ്റെ കൂടുതൽ ആകർഷകങ്ങളായ ഉപപ്രഹങ്ങളായ യുറോപ്പ, ഗ്യാനിമിഡ് എന്നിവയോടായിരുന്നു ഗ്രഹ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് കൂടുതൽ താല്പര്യം

 നാസയുടെ യൂറോപ്പ ക്ലിപ്പറും യൂറോപ്യൻ സ്‌പേസ് ഏജൻസിയുടെ ജൂപ്പിറ്റർ ഐസി മൂൺസ് എക്‌സ്‌പ്ലോററും (ജ്യൂസ്) ജോവിയൻ സംവിധാനത്തെ വിപുലമായി പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാൻ ഒരുങ്ങുന്നു.   ജ്യൂസ്, പ്രത്യേകിച്ച്, കാലിസ്റ്റോയുടെ ഇരുപതിലധികം ഫ്ലൈബൈകൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യുന്നു.

 കാലിസ്റ്റോയുടെ തനതായ സവിശേഷതകളും അതിന്റെ പാരമ്പര്യേതര ഓക്സിജൻ ഉൽപ്പാദനവും പഠിക്കുന്നത്   നിർണായകമാണ്.  നമ്മുടെ സൗരയൂഥത്തിന്റെ സങ്കീർണതകൾ മനസ്സിലാക്കാനുള്ള  അന്വേഷണത്തിൽ കാലിസ്റ്റോ ഒരു ആകർഷകമായ ആകാശഗോളമായി നിലകൊള്ളുന്നു.