ദക്ഷിണ പസഫിക് മഹാസമുദ്രത്തിലെ ഒറ്റപ്പെട്ട പോളിനേഷ്യൻ ദ്വീപാണ് ഈസ്റ്റർ ദ്വീപ്പ് അഥവാ റാപ്പ നൂയി. ദ്വീപ് അതിന്റെ പ്രതീകാത്മകമായ ഏകശിലാ പ്രതിമകൾക്കാണ് പേരുകേട്ടതാണ്, അവയെ മോയ് എന്നും വിളിക്കുന്നു. അഗ്നിപർവ്വത പാറയിൽ നിന്ന് കൊത്തിയെടുത്ത ഈ പ്രൗഢമായ രൂപങ്ങൾ ദ്വീപിന്റെ രഹസ്യങ്ങൾ കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്ന നിശബ്ദ കാവൽക്കാരായി നിൽക്കുകയും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകളുടെ ഭാവനയെ ആകർഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.അവയുടെ പ്രൗഢമായ സാന്നിധ്യം ദ്വീപിന്റെ സമ്പന്നവും ദുരൂഹവുമായ ഭൂതകാലത്തെ സ്ഥിരമായി ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.

നൈപുണ്യത്തിന്റെയും സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിന്റെയും സാക്ഷ്യം

എകശില പ്രതിമകൾ  റാപ്പ നൂയി നാഗരികതയുടെ ആത്മാവിലേക്കുള്ള ഒരു ജാലകമാണ്. 1250 നും 1500 സിഇ നും ഇടയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ഈ പ്രതിമകൾ ദ്വീപവാസികളുടെ നൈപുണ്യത്തിനും സാംസ്കാരിക സമ്പന്നതയ്ക്കും തെളിവായി നിൽക്കുന്നു. ചെറുത് മുതൽ 33 അടി (10 മീറ്റർ) വരെ വലിപ്പത്തിലും 82 ടൺ വരെ ഭാരത്തിലും വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ശിലപങ്ങൾ, എഞ്ചിനീയറിങ്ങിന്റെയും കലാപരമായ കഴിവിൻ്റെയും ശ്രദ്ധേയമായ നേട്ടത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.

ഗതാഗത രഹസ്യം ഇന്നും ചുരുളഴിയാതെ നില്ക്കുന്നു

മോയ്‌യെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള രഹസ്യങ്ങളിലൊന്നു ഗതാഗത രീതിയാണ്. റാപ്പ നൂയി ജനങ്ങൾ ഈ വൻ പ്രതിമകളെ കൊത്തിയെടുത്ത ഖനികളിൽ നിന്ന് അവയുടെ അവസാനത്തെ വിശ്രമ സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക്  എങ്ങനെ നീക്കാൻ കഴിഞ്ഞു?  റോളറുകൾ, ചരിവുകൾ, അല്ലെങ്കിൽ കയറുകളും മനുഷ്യശക്തിയും   സൂചപ്പിക്കുന്ന സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ധാരാളം ഉണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, ഈ ഭീമമായ സംരംഭത്തിൽ ഉപയോഗിച്ച കൃത്യമായ സാങ്കേതിക വിദ്യകളും ലോജിസ്റ്റിക്സും ഇപ്പോഴും ഒരു രഹസ്യമായി തുടരുന്നു.

കല്ലിനപ്പുറം ഭൂതകാലത്തിന്റെയും വർത്തമാന കാലത്തിൻ്റെയും കാവൽക്കാർ

മോയ് വെറും പ്രൗഢമായ രൂപങ്ങൾ മാത്രമല്ല; അവ റാപ്പ നൂയി ജനങ്ങൾക്ക് ആഴത്തിലുള്ള സാംസ്കാരിക പ്രാധാന്യം നൽകി. ഓരോ പ്രതിമയും ഒരു പൂർവ്വികൻ്റെയോ മുഖ്യൻ്റെയോ  ജീവശക്തിയെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, കഴിഞ്ഞതും ഇന്നത്തെ തലമുറകളും തമ്മിലുള്ള ശക്തമായ കണ്ണിയായി വർത്തിക്കുന്നു.  ഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക്  അഭിമുഖമായി നിൽക്കുന്ന അവ സമൂഹത്തിൻ്റെ ക്ഷേമത്തിന് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്ന രക്ഷകർത്താക്കൾ, സംരക്ഷകർ എന്ന നിലയിൽ ജാഗരൂകരായി ഇന്നും ഒരു പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

 തകർച്ചയുടെയും പുനരുത്ഥാനത്തിൻ്റെയും കഥ

 ദുഃഖകരമെന്നു പറയട്ടെ തുടർന്നുള്ള നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ റാപാ നുയി നാഗരികത കാര്യമായ വെല്ലുവിളികൾ നേരിട്ടു. പാരിസ്ഥിതിക തകർച്ച, വനനശീകരണം, ആഭ്യന്തര കലഹങ്ങൾ എന്നിവ പല പ്രതിമകളുടെയും തകർച്ചയിലേക്കും അവഗണനയിലേക്കും നയിച്ചു.  

 എന്നിരുന്നാലും, മോയിയുടെ കഥ അവിടെ അവസാനിക്കുന്നില്ല.  സമീപ ദശകങ്ങളിൽ, പുതിയ താൽപ്പര്യത്തിൻ്റെ  ഒരു തരംഗം വിപുലമായ സംരക്ഷണ ശ്രമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു.  മോയിയുടെ സൃഷ്ടി, ഉദ്ദേശ്യം, സാംസ്കാരിക പ്രാധാന്യം എന്നിവയെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള അവശേഷിക്കുന്ന നിഗൂഢതകൾ അനാവരണം ചെയ്യുന്നതിനായി ആർക്കിയോളജിക്കൽ ഗവേഷണം റാപ നൂയിയുടെ ആകർഷകമായ ലോകത്തിലേക്ക് ആഴത്തിൽ ഇറങ്ങി ചെന്നു.  ഇന്ന്, മോവായ് ദ്വീപിൻ്റെ സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിൻ്റെ പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടതും സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടതുമായ പ്രതീകങ്ങളായി അഭിമാനത്തോടെ അവനിലകൊള്ളുന്നു, ലോകമെമ്പാടുമുള്ള സന്ദർശകരെ  അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നു.

മോവായ് സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും  ആവിഷ്കാരത്തിൻ്റെയും ശക്തമായ പ്രതീകം

 ഈസ്റ്റർ ദ്വീപിലെ ശില ഭീമൻമാർ മനുഷ്യൻ്റെ സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും സാംസ്കാരിക ആവിഷ്കാരത്തിൻ്റെയും റാപ നൂയി ജനതയുടെയും  ശക്തമായ പ്രതീകമാണ്.  ഭൂതകാലത്തിനും വർത്തമാനത്തിനും ഇടയിലുള്ള ഒരു പാലമായി വർത്തിക്കുന്ന അവയുടെ നിഗൂഢമായ സാന്നിധ്യം നമ്മെ   വിസ്മയിപ്പിക്കുന്നു. നമ്മുടെ പൂർവ്വികരുടെ നേട്ടങ്ങളെക്കുറിച്ചും  വരും തലമുറകൾക്ക് സാംസ്കാരിക പൈതൃകം സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചും അവ നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.